Historia kościoła pw.św.Michała Archanioła w Mieścisku
Kościół w Mieścisku powstał z fundacji królów polskich. Akta z 1416 r., wymieniają kościół pw. św. Michała w Mieścisku jako z dawna istniejący. Natomiast akta konsystorza gnieźnieńskiego z 1516 r. zaliczają go do kościołów starożytnych. Jak podają kroniki kościelne z 1608 r. kościół w Mieścisku był drewniany, konsekrowany. Za miastem wznosiła się kaplica drewniana pod wezwaniem Św. Ducha. Znajdował się w niej ołtarz niekonsekrowany, a Msze Św. odprawiane były na ołtarzu przenośnym, który przynoszono wraz z innymi potrzebnymi rzeczami z kościoła parafialnego.
Na miejscu kościoła drewnianego, stanął w końcu XVII w. murowany, który uległ dwukrotnemu pożarowi. Pierwszy raz w 1769 r., kiedy to na skutek niewłaściwego zachowania mieszczan obrócony został w popiół. Jednak już w 1775 r. powstał w piękniejszym kształcie. Kościół był murowany, przybył mniejszy chór z dwiema kaplicami w formie krzyża, a także zakrystia. W kościele było 6 ołtarzy: w ołtarzu głównym znajdował się obraz św. Anny, wyżej zaś św. Michała Archanioła. W kaplicy w ołtarzu po prawej stronie obraz Matki Boskiej do którego przywiązana była konfraternia N.M.P na wieczne czasy przez Rzym zatwierdzona i introdukowana. W obrazie Matki Boskiej Różańcowej była sukienka srebrna z podwójną koroną. W tejże samej kaplicy wznosił się drugi ołtarz Przemienienia Pańskiego z koroną i krótką sukienką ze srebra, a po stronie lewej nowy ołtarz, sprawiony przez ks. Kucharskiego, jeszcze nie malowany, w którym umieszczona była rzeźbiona pasja Ukrzyżowanego. W tej samej kaplicy znajdował się ołtarz św. Antoniego Wyznawcy z koroną w kształcie promieni z cyngulum i lilią.
3 sierpnia 1865 r. podczas prac związanych z naprawą i lutowaniem rynien na kościele, wybuchł pożar. Płomienie objęły cały kościół i w znacznym stopniu uszkodziły drewnianą dzwonnicę znajdującą się obok kościoła. Po 10 latach ( 1875 – 1876) wybudowano przy pomocy parafian i fiskusa, który był patronem kościoła, nowy, murowany Dom Boży, który jest obecnie. W 1899 r. dobudowano do kościoła kruchtę od strony południowej.
Jeśli chodzi o styl w jakim kościół został zbudowany, to trudno go określić. Prawdopodobnie przy jego wznoszeniu wykorzystano mury starszego kościoła, dlatego też zatracił cechy stylowe.
Kościół był murowany z cegły, otynkowany. Jednonawowy z transeptem i wielobocznie zamkniętym prezbiterium, przy którym od północnej strony znajdowała się zakrystia. Przy elewacji zachodniej kościoła, w narożniku południowym, znajdowała się kruchta oraz okrągła wieżyczka, mieszcząca schody prowadzące na chór. Natomiast na środku dachu znajdowała się wieża, w której umieszczony był dzwon służący jako sygnaturka. Nawa i prezbiterium nakryte drewnianym stropem w kształcie kwadratów, a dach pokryty był dachówką.
Centralnym miejscem świątyni był ołtarz główny, przy którym sprawowano Mszę św. W ołtarzu umieszczony był obraz Matki Boskiej Sykstyńskiej. Nad obrazem widniał napis w języku łacińskim: „Gloria in excelsis Deo”. Natomiast na samej górze znajdowała się figura św. Michała Archanioła. Po bokach ołtarza wznosiły się po dwa filary, pomiędzy którymi ustawione były figury św. Walentego i św. Wawrzyńca . Na ołtarzu głównym znajdowały się 4 kandelabry (2 pięcioramienne i 2 trzyramienne) oraz wybite aksamitem tabernakulum.
W kościele były również dwa, bardzo skromne, ołtarze boczne. W ołtarzu po prawej stronie (patrząc od wejścia głównego) umieszczony był obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem, w srebrnej sukience, z I połowy XVIII wieku. Natomiast w ołtarzu po lewej stronie, umieszczona była figura Pana Jezusa Ukrzyżowanego.
W czasie II wojny światowej, hitlerowcy zrabowali trzy dzwony znajdujące się w dzwonnicy i wywieźli w głąb Niemiec. W 1946 r. sprowadzono największy dzwon, który odnaleziono w Hamburgu.
W 1958r. na miejscu zlikwidowanej starej dzwonnicy z drewna, w narożniku południowo-zachodnim obok kościoła, z niegasnącym zapałem „budowniczego” ówczesny proboszcz ks. Stanisław Badura, wybudował okazałą dzwonnicę wraz z kostnicą w stylu romańskim, w której umieszczone zostały dwa dzwony (mały i duży).
Przygotowanie kościoła do konsekracji trwało od 7 maja do 28 września 1962 r. W tym czasie zbudowano główny ołtarz z nową podstawą. Ołtarz miał 4 podstawy z piaskowca oraz płytę marmurową z sepulcrum relikwii św. męczenników. W nadstawie głównego ołtarza pomiędzy kolumnami wmontowano dwie nowe postacie - figury kute i rzeźbione z brył piaskowca, a mianowicie: Św. Stanisława Kostki po stronie Ewangelii i św. Andrzeja Boboli po stronie lekcji. Nowe postacie św. patronów polskich stanęły na ołtarzu głównym w miejscu usuniętych figur gipsowych zgodnie z „Decretum Reformationis” z dnia 23.09.1958 r. po Arcypasterskiej wizytacji kanonicznej bp. Lucjana Bernackiego. W kolejności umieszczono wykute ze stali – żelaza tzw. zacheuszki na ścianach świątyni w liczbie apostolskiej (12). Oryginalny obraz cudami, łaskami słynący powrócił po przeszło 100 latach z kruchty do ołtarza bocznego Matki Boskiej na swoje pierwotne miejsce. Ołtarzowi Matki Boskiej Łaskawej nadano przez pozłocenia i pomalowanie wraz z gablotami umieszczonych wot artystyczną oprawę całości. Również ambona otrzymała rzeźbę św. Michała Archanioła patrona kościoła oraz 4 postacie św. ewangelistów namalowanych w obwodzie, a prezbiterium odcinała nowa balustrada. Świątynię oczyszczono i odmalowano.
Dnia 29 września 1962 r. o godz. 16:00 została dokonana konsekracja kościoła parafialnego pod wezwaniem Św. Michała Archanioła w Mieścisku. Fakt konsekracji stał się wypełnieniem życzenia Ks. kardynała Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Polski o konsekracji wszystkich niekonsekrowanych kościołów w Polsce w związku z Millenium Chrztu Polski.
Konsekracji dokonał Ks. Bp Lucjan Bernacki, a kościół do uroczystości konsekracyjnych przygotował Ks. Proboszcz Stanisław Badura.
Lata 70-te XX wieku to czas dwóch ważnych wydarzeń. Proboszczem parafii był wówczas ks. kanonik Zbigniew Lewandowski.
Wielkiej łaski dostąpił Lud Boży naszej parafii, 18 sierpnia 1975 r., kiedy to o godz. 16:00 przybył do Mieściska ks. kardynał Stefan Wyszyński wraz ze swoim kapelanem ks. Józefem Glempem, który w dniu dzisiejszym jako kardynał Prymas Polski, zaszczycił nas swoją obecnością. Wizytację kanoniczną rozpoczął ks. Prymas od spotkania z dziećmi w kościele na katechizacji. Katechezę przeprowadził wikariusz ks. Edward Lajtloch. O godz. 18:00 nastąpiło uroczyste wprowadzenie ks. Prymasa do kościoła parafialnego. Mszę Św. celebrował ks. dziekan Joachim Behnke z Kłecka. Po Mszy św. odbyło się spotkanie z młodzieżą. Następnego dnia ks. kardynał Stefan Wyszyński odprawił Mszę Św. dla rodziców, a ks. kapelan Józef Glemp Mszę św. dla dzieci. Na pamiątkę wizytacji ks. proboszcz Zbigniew Lewandowski przekazał ks. Prymasowi małą statuę Matki Bożej Bolesnej, wyrzeźbioną w czarnym dębie.
Wielkim wydarzeniem w dziejach parafii było nawiedzenie Matki Bożej w kopii Jasnogórskiego obrazu. We wtorek, 12 grudnia 1978 r. cała wspólnota parafialna brała udział w tryumfalnym przejściu Maryi ulicami Mieściska do kościoła. W kościele umieszczono Maryję w głównym ołtarzu przed tabernakulum. Po powitaniu, Przenajświętszą Ofiarę złożył i Słowo Boże wygłosił ks. Biskup Jan Michalski.
O północy wierni uczestniczyli w Pasterce Maryjnej, którą celebrował syn Parafii Mieścisko, ks. Stanisław Wegner. Następnego dnia o godz. 16:00 Mszę św. odprawił ks. proboszcz Zbigniew Lewandowski. Po Mszy św. w procesji odprowadzono Maryję do figury Matki Bożej stojącej obok Domu Katechetycznego, a stąd samochodem-kaplicą odjechała Najświętsza Panna w swym Jasnogórskim Wizerunku do parafii Podlesie Kościelne.
Od 1 lipca 1998 r. do 31 grudnia 2013 r. proboszczem parafii pw. św. Michała Archanioła w Mieścisku oraz proboszczem parafii pw. Św. Wojciecha w Budziejewku został ks. Kanonik Stanisław Podlewski. W tym czasie przeprowadzono wiele prac remontowych i budowlanych przy kościele parafialnym w Mieścisku. Należy tu wspomnieć o odnowieniu ołtarza głównego wraz z renowacją obrazu Matki Boskiej Sykstyńskiej, wymianie stołu ołtarzowego, wyremontowaniu prezbiterium. Wykonano również prace mające na celu odwilgocenie murów świątyni, położono nową posadzkę marmurową w kościele. Stare, betonowe płyty wokół kościoła zastąpiono kostką brukową. Wymieniono żyrandole, drzwi wejściowe, konfesjonały, a po trzech miesiącach prac (od czerwca do września 2011 r.) ukończono kompleksowy remont dachu na kościele. Założono membranę, wymieniono blachę na wieżyczce, gdzie znajduje się chór, założono nowe łaty i nową dachówkę, następnie wymieniono całe opierzenie, a na samym końcu wzmocniono wieżę kościoła i założono na nią mową miedzianą blachę.
Z dniem 1 stycznia 2014 r. proboszczem w parafii pw. św. Michała Archanioła został ks. dr Andrzej Panasiuk. Od samego początku kontynuuje on dzieło rozpoczęte przez swego poprzednika ks. Stanisława Podlewskiego, a prace dotyczą głównie remontu świątyni.
W 2015 r. roku odrestaurowany został ołtarz główny. Umieszczono na nim najstarszy i najpiękniejszy zabytek kościoła pochodzący z końca XVII wieku – obraz Matki Bożej Miłosierdzia. Obraz Matki Boskiej Sykstyńskiej, który wcześniej zajmował miejsce w ołtarzu głównym po odnowieniu w nowej dębowej, częściowo złotej ramie zdobi ścianę boczną. Od niedawna zachwyca fragment sufitu w prezbiterium, który odzyskał swój pierwotny wygląd po kilkumiesięcznej pracy konserwatorów.
W lipcu 2015 r. parafianie zyskali dwa ekrany multimedialne, dzięki którym czynnie uczestniczą we Mszy Św. Multimedia służą także dzieciom i młodzieży w czasie katechezy parafialnej. Oprócz prac wewnątrz świątyni umeblowano i odnowiono zakrystię, zabezpieczono strop i wymieniono posadzkę.
Na Wielkanoc 2016 r. wróciła do kościoła chrzcielnica, która została gruntownie wyremontowana. Renowacji poddany został również krzyż z bocznego ołtarza i figura Chrystusa Zmartwychwstałego.
Kolejnym etapem prac remontowych w kościele parafialnym w Mieścisku była renowacja następnego segmentu stropu, wymiana okien w prezbiterium, zamontowanie nowej złoconej szafki dla świętych olei i mozaiki na ściane przy chrzcielnicy, założony został alarm i monitroing, a wieża kościoła została pięknie oświetlona dzięki iluminacji świątyni. Na ścianach prezbiterium umieszczono odnowione gabloty na wota, a zwieńczeniem prac było wymalowanie prezbiterium.
W grudniu 2017 r. dobiegł końca pierwszy etap montowania organów muzycznych - daru z Holandii. Nowe organy mają 21 głosów (poprzednie miały 14 głosów). Przeprowadzono również prace stolarskie na chórze, zamontowano trzy nowe okna na chórze i wymieniono instalację elektryczną.
W grudniu 2018 r. na chórze zamontowano trzy nowe okna. Czwarte zostało poddane renowacji, by zachować tzw. „świadka” z pierwotnego kościoła.
Od stycznia do czerwca 2019 r. zamontowano pozostałe okna w kościele oraz ukończono renowację stropu w nawie głównej kościoła, w lipcu i sierpniu został odrestaurowany strop w nawach bocznych, dokończono również prace przy renowacji szafy organowej oraz nowej balustrady na chórze.
Na przełomie sierpnia i września 2019 r. przystąpiono do malowania kościoła. Wyszpachlowano i odmalowano ściany i kolumny w nawach bocznych, chór oraz ściany pod chórem.
Od lipca do grudnia 2019 r. odnowiono stacje Drogi Krzyżowej i oświetlono je punktowymi reflektorami.
We wrześniu 2020 r. zamontowano balaski, które zostały pozyskane z parafii Św. Apostołów Piotra i Pawła w Łeknie. Zostały odrestaurowane i dostosowane do naszego kościoła parafialnego.
W grudniu 2020 r. zawieszono nowy, okazały żyrandol, a poprzedni przekazano do kościoła w Budziejewku.
W marcu 2021 r. zakończono prace konserwatorskie przy prawym ołtarzu bocznym. Umieszczono w nim Relikwie św. Faustyny, św. Jana Pawła II i bł. Jerzego Popiełuszki. Poświęcenie ołtarza i uroczyste uczczenie Relikwii odbyło się w niedzielę Miłosierdzia Bożego – 11 kwietnia 2021 r. Poświęcenia ołtarza dokonał ks. prałat Janusz Mnichowski, który był kapelanem ks. bpa Lucjana Bernackiego w czasie konsekracji naszej świątyni 29 września 1962 roku.
W kwietniu 2021 r. w ołtarzu głównym zostały umieszczone odrestaurowane figury z ołtarza bocznego: św. Jana od krzyża i św. Tomasza z Akwinu, wstawiono również nowe ławki do kościoła.
W uroczystość św. Michała Archanioła, 29 września 2021 r., poświęcono odnowiony, lewy ołtarz boczny, Jezusa Miłosiernego oraz nowy kielich mszalny.
W środę, 3 listopada 2021 r. Kardynał Kazimierz Nycz na prośbę ks. proboszcza Andrzeja Panasiuka, przekazał dla Parafii w Mieścisku Relikwie bł. Stefana Wyszyńskiego. Uroczyste wniesienie Relikwii do kościoła miało miejsce w niedzielę, 7 listopada 2021 r. o godz. 12.00.
W dniu 8 grudnia 2021 r., na zakończenie Roku Świętego Józefa, odmówiony został Akt Zawierzenia temu szczególnemu Patronowi i poświęcona figura św. Józefa, która została umieszczona na balustradzie chóralnej.
W lipcu 2022 r. Stolica Apostolska przesłała dokument zatwierdzający odpust Matki Bożej Miłosierdzia. Na prośbę proboszcza Parafii św. Michała Archanioła w Mieścisku Ojciec św. Franciszek ustanowił drugi parafialny odpust, który będzie obchodzony corocznie 16 listopada. Papieski dokument wystawiony został na bocznym ołtarzu i poniesiony w procesji z darami w dniu Nawiedzenia Cudownego Obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej - 14 sierpnia 2022 r. Miniatura w formie fotografii na porcelanie umieszczona została w gablocie z wotami.